ფსიქოკონსულტანტის რჩევები პროტესტის მონაწილეებს

საქართველოში პროტესტი 15 დღეზე მეტია მიმდინარეობს. სხვადასხვა პროფესიის, ასაკისა თუ შეხედულების მქონე ადამიანები დღისა და ღამის განმავლობაში ქუჩის პროტესტის მონაწილეები არიან. საპროტესტო აქციას თან სდევს გამძაფრებული ემოციები, მოულოდნელი და ხშირად დაძაბული მომენტები. აქედან გამომდინარე, ფიზიკურთან ერთად, მენტალურ ჯანმრთელობასაც ექმნება საფრთხე. ქვეყნის მომავალზე ზრუნვის პარალელურად, ჩვენი ჯანმრთელობა უყურადღებოდ არ უნდა დაგვრჩეს. სწორედ ამ მიზნით, The Diary-ის რედაქცია ფსიქოკონსულტანტ და NLP ქოუჩ ნათია ფარქოსაძეს გაესაუბრა და დღეს, სტრესის მართვის ტექნიკებს გაგაცნობთ.

სტრესი

სტრესი არის მდგომარეობა, რომელიც რთული სიტუაციის საპასუხოდ წარმოიშობა. ამ დროს ადამიანი ისეთ პრობლემას ეჩეხება, რომლის აღმოფხვრა მის ფიზიკურ და ინტელექტუალურ შესაძლებლობებს აღემატება. დღევანდელ არასტაბილურ პოლიტიკურ, სოციალურ და ეკონომიკურ მდგომარეობაში ასეთი პრობლემები მრავლადაა.

სტრესი ნიშნავს წნეხს, ზეწოლას, დაძაბულობას და ის სხვადასხვანაირად მჟღავნდება. მას ახასიათებს მეხსიერების გაუარესება, ყურადღებისა და კონცენტრაციის უნარის დაქვეითება, განსჯის უნარის დაკარგა.

ადამიანების ნაწილი ამ დროს ყველაფერს ნეგატიური კუთხით ხედავს, გამუდმებით წუხს, ყველა წვრილმანი აღიზიანებს, მარტოსულობის განცდა ეუფლება ან მარტოობისკენ მიილტვის. თავს აუცილებლად იჩენს ფიზიკური ტკივილები: უმადობა, უძილობა ან ძილიანობა, ოფლიანობის მომატება ან შემცირება, დიარეა, თრობისადმი მიდრეკილება.

სტრესული სიტუაციების პრევენცია

პირველ რიგში, უნდა დავაკვირდეთ საკუთარ ემოციურ მდგომარეობას, გამოვიკვლიოთ შინაგანი იმპულსები და გვახსოვდეს, რომ ერთი და იმავე მოვლენა ნეგატიურადაც შეგვიძლია შევაფასოთ და პოზიტიურადაც. ზოგისთვის საპროტესტო აქციაზე ერთსაათიანი დგომა უდრის უმძიმეს ემოციურ კარუსელს და აშლილობას, როდესაც სხვისთვის იგივე ადგილას 18 საათით დგომა ახალი ძალების ინსპირაცია ხდება და ახალი გამოწვევების კასკადია. ამიტომ, ნუ ვიკისრებთ ზედმეტ პასუხისმგებლობას საკუთარ თავზე. კარგი იქნება, თუ სწორად და ზუსტად განვსაზღვრავთ ჩვენს შესაძლებლობებს და შესაბამისად ვიმოქმედებთ, რათა არ დაგვჭირდეს საკუთარი თავისთვის დახმარების გაწევა, თანაც გარშემომყოფებსაც არ შევუქმნათ პრობლემები.

დაგროვილი უარყოფითი ემოციების მართვა

აუცილებლად გამოვუშვათ გარეთ დაგროვილი ემოცია. ამის გაკეთება სხვადასხვა ხერხითაა შესაძლებელი. დღის მანძილზე გამოვნახოთ თუნდაც 1 საათი და ნეგატიური ემოციების გასანეიტრალებლად სასიამოვნო რამის კეთებით დავკავდეთ. ეს შეიძლება იყოს სპორტი, რომელიც ფიზიკურ დატვირთვას მოითხოვს და აგრესიას ძალიან ანეიტრალებს, ვიღაცისთვის ასეთი საქმიანობა არის დღიურის წარმოება, სადაც ვწერთ იმას, რასაც ვგრძნობთ, შეულამაზებლად და უცენზუროდ. თუ გვეტირება, თავი არ უნდა შევიკავოთ და ვიტიროთ.

ისიც უნდა გვესმოდეს, რომ ხშირად ვერ ვუმკლავდებით სირთულეებს და ეს ნორმალურია.

როგორც ჰანს სელიე იტყოდა: “სტრესი ცხოვრებაა და მისგან სრულიად დაზღვეული მხოლოდ ის არის, ვინც არაფერს აკეთებს”. ემოციური დაძაბულობის მოხსნა კი, თუნდაც 1 საათით, ჩვენი მენტალური ჯანმრთელობისთვის აუცილებელია.

პანიკური შეტევა ხალხმრავლობაში და თვითდახმარების მარტივი გზები

პანიკური შეტევის დროს ადამიანი შეიძლება განიცდიდეს მრავალ ფიზიკურ სიმპტომს. მათ შორისაა გულის აჩქარება, კანკალი, სუნთქვის გაძნელება, გულისრევის შეგრძნება, გულმკერდის არეში ძლიერი ტკივილი, თავბრუსხვევა და კიდურების დაბუჟება. ფსიქოლოგიური სიმპტომებიდან აღსანიშნავია კონტროლის დაკარგვის შიში, სიკვდილის შიში, რეალობისგან მოწყვეტის შეგრძნება და საკუთარი თავისგან გაუცხოების განცდა.

რა უნდა გავაკეთოთ?

გავუმეოროთ საკუთარ თავს, თუნდაც ხმამაღლა, რომ პანიკური შეტევა არ კლავს და რამდენიმე წუთში დასრულდება. გავაკეთოთ ე.წ. გრაუნდინგი - ტექნიკა, როდესაც ადამიანი თანმიმდევრულად ამჩნევს 5 ნივთს, რომელსაც ხედავს, 4 შეგრძნებას, რომელსაც გრძნობს, 3 ხმას, რომელსაც ისმენს, 2 სუნს და 1 გემოს, რომელსაც შეიგრძნობს. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია ყურადღების გადატანისთვის და ამ ტექნიკის დახმარებით ადამიანი მდგომარეობიდან გამოდის. მესამე ხერხია სუნთქვითი ტექნიკები: ჩავისუნთქოთ ღრმად, რამდენიმე წამის განმავლობაში შევიკავოთ სუნთქვა, შემდეგ გავაკეთოთ ისევ რამდენიმე წამიანი ამოსუნთქვა. ეს ტექნიკა გავიმეოროთ საჭიროებისდაგვარად.

თუ თვლით, რომ პანიკური შეტევა იწყება, ორიენტირდით საკუთარ სხეულზე, შეიგრძენით ხელის თითები, ხელით შეეხეთ მიწის ზედაპირს ან მიეყუდეთ რაიმე მყარს. თუ გაქვთ შესაძლებლობა, გვერდით მდგომს სთხოვეთ რომ ჩაგეხუტოთ, უმჯობესი იქნება უკნიდან, რათა მყარი სხეული ფარავდეს თქვენს ხერხემალს.

ხერხემალი ადამიანის საყრდენია და ჩახუტების დროს სიმშვიდისა და უსაფრთხოების განცდა შემოდის სხეულში.

ნელ-ნელა, ფეხის თითებიდან შუბლამდე მოადუნეთ სხეული. ღრმა სუნთქვის მსგავსად კუნთების მოდუნების ტექნიკას შეუძლია შეაჩეროს პანიკური შეტევა. გავაცნობიეროთ, რომ გვაქვს პანიკური შეტევა და ამით არავინ იღუპება. ეს არის გარდამავალი პროცესი და ამ დროს ხუმრობის დახმარებით სიტუაციის განმუხტვაც კარგი საშუალებაა.

ფსიქოლოგის ზოგადი რეკომენდაციები

ხშირად გვგონია, რომ ჩვენგან გამომავალი ყოველი სიტყვა, ქმედება, განზრახვა, აზრი შეუმჩნეველი რჩება, მაგრამ სიტყვას საუკუნო ექო აქვს. სამყაროში გაშვებული აგრესიისა და ზიზღის საბოლოო მიმღები პუნქტი თავად ჩვენ ვართ და ეს უნდა გვახსოვდეს. ადამიანობის ხარისხი იმით იზომება, თუ რამდენი დრო გადის სხვაზე განრისხებიდან და სხვისი დამცირებიდან სინდისის ქენჯნამდე და პატიებამდე. რაც მოკლეა ეს მონაკვეთი, მით დიდია საზოგადოება, იმიტომ რომ მხოლოდ სიყვარულის ენერგიას შეუძლია ბოროტების განეიტრალება და სიბნელის სინათლით ჩანაცვლება. სიყვარულის ვიბრაციებზე მყოფი ადამიანი და საზოგადოება ფაქტობრივად დაუმარცხებელია. მოექეცით ადამიანებს სწორედ ისე, როგორც გსურთ რომ ისინი მოგექცნენ თქვენ!