ავტორი: სოფო შერგელაშვილი
ბოლო დროს ხშირად მოისმენთ შეკითხვას: რამდენად უსაფრთხოა ულტრაიისფერი ფრჩხილის ლაქის საშრობი ხელსაწყო?
კალიფორნიის სან დიეგოს უნივერსიტეტის მკვლევრებმა შეისწავლეს ეს ულტრაიისფერი (UV) სინათლის გამოსხივება და დაადგინეს, რომ მათი გამოყენება იწვევს უჯრედების სიკვდილს და კიბოს გამომწვევ მუტაციებს ადამიანის უჯრედებში.
ეს მოწყობილობა ჩვეულებრივი ატრიბუტია სილამაზის სალონებში და, როგორც წესი, იყენებენ ულტრაიისფერი გამოსხივების კონკრეტულ სპექტრს (340-395 ნმ) გელის მანიკურის დროს გამოყენებული ქიმიკატების დასამუშავებლად. მიუხედავად იმისა, რომ სოლარიუმები იყენებენ ულტრაიისფერი შუქის განსხვავებულ სპექტრს (280-400 ნმ), რაც კვლევებმა საბოლოოდ დაადასტურა, რომ კანცეროგენულია. ფრჩხილის საშრობებში გამოყენებული სპექტრი კარგად არ არის შესწავლილი.
„თუ გადახედავთ ამ მოწყობილობებს, ისინი ბაზარზე არიან უსაფრთხოდ - თქვა ლუდმილ ალექსანდროვმა, ბიო ინჟინერიის პროფესორმა. კვლევა გამოქვეყნდა 17 იანვარს Nature Communications-ში. ”მაგრამ ჩვენი ცოდნით, არავის არ აქვს შესწავლილი ეს მოწყობილობები და როგორ მოქმედებენ ისინი ადამიანის უჯრედებზე მოლეკულურ და უჯრედულ დონეზე.”
სამი სხვადასხვა უჯრედის ხაზის გამოყენებით - ზრდასრული ადამიანის კანის კერატინოციტები, ადამიანის კანქვეშა ფიბრობლასტები და თაგვის ემბრიონული ფიბრობლასტები - მკვლევრებმა დაადგინეს, რომ ულტრაიისფერი გამოსხივების ამ მოწყობილობების გამოყენება მხოლოდ ერთი 20 წუთიანი სესიისთვის იწვევს უჯრედების სიკვდილს 20-დან 30 პროცენტამდე, ხოლო სამი ზედიზედ 20 წუთიანი ექსპოზიცია იწვევდა დაუცველი უჯრედების 65-დან 70 პროცენტამდე სიკვდილს.
ულტრაიისფერი სხივების ზემოქმედებამ ასევე გამოიწვია მიტოქონდრიული და დნმ-ის დაზიანება დარჩენილ უჯრედებში და გამოიწვია მუტაციები ნიმუშებით, რომლებიც შეიძლება შეინიშნოს ადამიანებში კანის კიბოს დროს.
„ჩვენ ბევრი რამ ვნახეთ: პირველი, დავინახეთ, რომ დნმ ზიანდება“, - თქვა ალექსანდროვმა. ჩვენ ასევე ვნახეთ, რომ დნმ-ის ზოგიერთი დაზიანება დროთა განმავლობაში არ აღდგება და ეს იწვევს მუტაციებს ულტრაიისფერი ფრჩხილის ლაქის საშრობით ყოველი ზემოქმედების შემდეგ. და ბოლოს, ჩვენ ვნახეთ, რომ ექსპოზიციამ შეიძლება გამოიწვიოს მიტოქონდრიის დისფუნქცია, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს დამატებითი მუტაციები. ჩვენ ვაკვირდებოდით კანის კიბოს მქონე პაციენტებს და ამ პაციენტებში ვხედავთ მუტაციების ზუსტად იგივე ნიმუშებს, რაც დასხივებულ უჯრედებში იყო გამოვლენილი“.
მკვლევრების გაფრთხილება: მიუხედავად იმისა, რომ შედეგები აჩვენებს ამ მოწყობილობების განმეორებითი გამოყენების მავნე ზემოქმედებას ადამიანის უჯრედებზე, საჭირო იქნება გრძელვადიანი ეპიდემიოლოგიური კვლევა, სანამ დარწმუნებით გამოაცხადებენ, რომ ამ აპარატების გამოყენება ზრდის კანის კიბოს გაჩენის რისკს. თუმცა, კვლევის შედეგები ნათელი იყო: ამ ფრჩხილის ლაქის საშრობი მოწყობილობების ქრონიკული გამოყენება აზიანებს ადამიანის უჯრედებს.
მარია ჟივაგუი, ალექსანდროვის ლაბორატორიის პოსტდოქტორანტი და კვლევის პირველი ავტორი, თავადაც გელ-მანიკურის მოყვარული იყო, მაგრამ შედეგების ნახვის შემდეგ ტექნიკაზე მტკიცე უარი თქვა.
ადამიანის უჯრედებზე მათი გავლენის შესწავლა
ამ კონკრეტული მოწყობილობების შესწავლის იდეა ალექსანდროვს გაუჩნდა სტომატოლოგის კაბინეტში. ლოდინის პროცესში მან ჟურნალში სტატია წაიკითხა სილამაზის კონკურსის ახალგაზრდა მონაწილეზე, რომელსაც თითზე კანის კიბოს იშვიათი ფორმის დიაგნოზი დაუსვეს.
„მე ვფიქრობდი, რომ ეს უცნაური იყო, ამიტომ დავიწყეთ მისი შესწავლა და შევნიშნეთ სამედიცინო ჟურნალებში მრავალი მოხსენებაა, სადაც ნათქვამია, რომ ადამიანები, რომლებიც ძალიან ხშირად იკეთებენ გელის მანიკურს - კონკურსის მონაწილეები და ესთეტიკოსები - აფიქსირებენ თითების ძალიან იშვიათი კიბოს შემთხვევებს. ვარაუდობენ, რომ ეს შეიძლება იყოს ისეთი რამ, რაც იწვევს ამ ტიპის კიბოს“, - თქვა ალექსანდროვმა.
კვლევის ჩასატარებლად ჟივაგუიმ გამოავლინა სამი ტიპის უჯრედი ორ განსხვავებულ მდგომარეობაში: მწვავე ზემოქმედება და ქრონიკული ზემოქმედება UV სინათლის მოწყობილობაზე. მწვავე ზემოქმედების ქვეშ, პეტრის ჭურჭელი, რომელიც შეიცავდა უჯრედის ერთ-ერთ ტიპს, მოთავსდა ერთ-ერთ ამ ულტრაიისფერი სხივების მანქანაში 20 წუთის განმავლობაში. შემდეგ ისინი გამოიღეს ერთი საათის განმავლობაში სტაბილურ მდგომარეობაში დასაბრუნებლად და შემდეგ კიდევ ერთი 20 წუთიანი ექსპოზიცია. ქრონიკული ზემოქმედების ქვეშ, უჯრედები მოთავსებული იყო აპარატის ქვეშ დღეში 20 წუთის განმავლობაში სამი დღის განმავლობაში.
უჯრედების სიკვდილი, დაზიანება და დნმ-ის მუტაციები დაფიქსირდა ორივე პირობებში, რეაქტიული ჟანგბადის სახეობების მოლეკულების ამაღლებით - ცნობილია, რომ იწვევს დნმ-ის დაზიანებას და მუტაციებს - და უჯრედებში მიტოქონდრიული დისფუნქცია.
ასე რომ, სანამ ოფიციალურ კიდევ ბევრ კვლევას დაველოდებით, რომლებიც აუცილებლად დაადასტურებენ ულტრაისფერი ნებისმიერი აპარატის მავნებლობას, შევძღუდოთ მათი გამოყენება, ან უკეთეს შემთხვევაში, სრულიად აღმოვფხვრათ. ასევე, გამონეყებამდე 20 წუთით ადრე დავიტანოთ ხელებზე მზისგან დამცავი, მინიმუმ SPF 50-ით.
არ დაგვავიწყდეს, რომ ყოველ 6 თვეში ერთხელ, თავის დაზღვევის მიზნით გადავიმოწმოთ კანი და ხალები მელანომისა და კიბოს თავიდან ასარიდებლად.
უკვე ორ საუკუნეზე მეტია რაც ჩვენს დაუძინებელ მტერს, რუსეთს ვებრძვით. 1801 წლიდან ქართული სამეფო-სამთავროების ნელ-ნელა გაუქმების პროცესი იწყება. მოდით, ერთად გადავავლოთ იმ აჯანყებებისა და პროტესტების ფოტოებს, რომლებიც შემორჩა ისტორიას და დღესაც გვახსენებენ თუ როგორი მომავლისთვის ღირს ბრძოლა.
დღევანდელ სტატიაში მინდა ქართველი ბლოგერი, ქეთი გაგოშიძე გაგაცნოთ, რომელმაც თავისი გვერდით Date with Versace მოდის მოყვარულთა საოცნებო ცხოვრება შეიქმნა. დღესდღეობით ქართულ გვერდს თავად დონატელა ვერსაჩე ადევნებს თვალს. ბლოგერის მოდის მიმართ სიყვარულმა კი იგი ვერსაჩესა და სხვა ცნობილი ბრენდების ჩვენებებამდე მიიყვანა.
Salone Del Mobile - მილანის დიზაინის კვირეულის მთავარი ღონისძიება და ყველაზე პრესტიჟული ავეჯის შოუ წელს უკვე 62-ედ იმართება. მათთვის, ვისაც სურს, რაც შეიძლება მეტი ახალი მწარმოებლისა და პროდუქტის, ინტერიერის დიზაინის ტენდენციების გაცნობა, ავეჯის გამოფენა შესანიშნავი ადგილია.
